Alloszczur Strona Główna Alloszczur
Forum dyskusyjne Alloszczur - forum miłośników szczurów

FAQFAQ  SzukajSzukaj  UżytkownicyUżytkownicy  GrupyGrupy  StatystykiStatystyki
RejestracjaRejestracja  ZalogujZaloguj  AlbumAlbum

Poprzedni temat «» Następny temat
Anatomia i sensoryka szczura
Autor Wiadomość
Nisia 
ofiara losu


Dołączyła: 28 Mar 2006
Posty: 3881
Skąd: Warszawa
Wysłany: Pon Gru 11, 2006 17:05   Anatomia i sensoryka szczura
   Zwierzątka: ogony


Kilka rysunków anatomicznych szczura.

Na początek ogólne. Rysunki i zdjęcia pochodzą ze strony http://faculty.uca.edu/~march/bio2/ratdraw.htm

Tłumaczenia napisów (od lewej i od góry):
submaxillary salivary gland = podszczękowy gruczoł ślinowy
trachea = tchawica
right atrium = prawy przedsionek serca
right lung = prawe płuco
diaphargm = przepona
liver = wątroba
small intestine = jelito cienkie
larynx = krtań
esophagus = przełyk
left atrium = lewy przedsionek
ventricles = komory serca
left lung = lewe płuco
stomach = żołądek
spleen = śledziona
large intestine = jelito grube
cecum = jelito ślepe

Mozna to sobie obejrzeć na zdjęciach, ale ze względu na treśc zdjęć podam tylko linki:
Dolna część ciała
Górna część ciała

Teraz o układzie moczowym i rozrodczym (z ratguide.com).

SAMICZKI

Układ moczowy:
adrenal gland = nadnercze
kidney = nerka
ureter = moczowód
urinary bladder = pęcherz moczowy
urethra = cewka moczowa.
Skala: nerki u szczurów są dość wysoko, prawie pod wątrobą.

Układ rozrodczy:
ovary = jajnik
oviduct = jajowód
uterus = macica, ma dwie odnogi, prawą i lewą
clitoris = łechtaczka (tam produkowane są feromony)
vagina = pochwa

Dodatkowo: anus = odbyt.

SAMCZYKI

Układ moczowo-płciowy.
Od góry
kidney = nerka
vesicular & coagulating glands = pęcherzyki nasienne. Są to gruczoły produkujące fruktozę będącą pożywką dla spermy i wydzieliny wpływające na mobilność i żywotność plemników.
ureter = moczowód
urinary bladder = pęcherz moczowy
ampullary gland = jest to gruczoł związny bezpośrednio z nasieniowodem. Ma swój wkład do produkcji płynu spermy.
prostate gland = gruczoł prostaty. Produkuje większośc płynów zawartch w spermie, w tym płyny ułatwiające transport plemnikom.
Cowper's gland = gruczoł Cowpera, gruczoł opuszkowo-cewkowy. Produkuje płyn wydzielany przed wytryskiem, który oczyszcza cewkę moczową z resztek moczu i nawilża pochwę.
vas deferens = nasieniowód
penis = wszyscy wiedzą co to. U szczurów penis jest sztywny, zbudowany z chrząstki. Osłonięty jest napletkiem, który od zewnątrz pokryty jest skóry, a od wewnatrz błoną śluzową. Normalnie penis jest schowany, a na zwenątrz widzimy tylko wylot cewki moczowej i napletek. W razie potrzeby szczur, za pomocą odpowiednich mięśni, wysuwa penisa.
preputial gland = gruczoł napletkowy. Wydziela płyn, który nawilża żołądź penisa. Ma on również właściwości antybakteryjne i antywirusowe.
glans penis = żołądź penisa
epididymis = najądrze. Składają się one z 3 części: górnej (caput epididymus), środkowej (corpus epididymus) i dolnej (cauda epididymus)
testis = jądro
scrotum = moszna
anus = odbyt

Mózg szczura:

olfactory bulb = opuszka węchowa
cerebrum = mózg
cerebellum = móżdżek
pituitary gland = przysadka mózgowa
spinal cord = rdzeń kręgowy
_________________
Wśród Aniołków: Henia, Fatka, Alif Matsura, Hela, Lola, Beba, Iskierka, Šamsi, Tomiś, Calypso, Tamarka, Morelka, Szpulka, Śliwka, Ahirka i Zdenka :(
Ostatnio zmieniony przez AngelsDream Pią Lut 16, 2007 11:57, w całości zmieniany 2 razy  
 
 
     
Asaurus 
Arg!



Dołączył: 17 Lis 2006
Posty: 1315
Skąd: Warszawa
Wysłany: Pon Gru 11, 2006 17:35   
   Zwierzątka: Raum,Godryk,Fejn,Qworonog,Castiel,Inias,Lugh,Liczący,Lekki


Nie wiem czy się to komuś przyda ale mam rentgen naszego Azula, można zobaczyć jak wygląda szczur od środka :] zaznaczam, że zdjęcia były robione pod kątem klatki piersiowej oraz, że wyszły na nich moje ręce bo szczur nie był zbyt skory do współpracy. Na rtg 2 kompetentne osoby zobaczyły problemy z miednicą co do których nie mamy pewności bo szczur był leczony na płuca i zmarł. Wielu lekarzy nie potrafi odpowiednio odczytać takich zdjęć więc warto uczyć się na własną rękę z dobrych źródeł aby potem nie zaszkodzić i aby nie powtórzyła się sytuacja jak z Azulem.


Widok z boku.


Widok z góry.
 
 
     
Nisia 
ofiara losu


Dołączyła: 28 Mar 2006
Posty: 3881
Skąd: Warszawa
Wysłany: Wto Gru 12, 2006 13:19   szkielet szczura
   Zwierzątka: ogony



Zdjęcie pochodzi ze strony http://biology.kenyon.edu...Rat/welcome.htm Strona ta jest podręcznikiem anatomii szczura. Zainteresowani mogą odbyć wycieczkę po organizmie szczura, poznać jego organy wewnątrzne i ich działanie oraz dokładną budowę kośćca gryzonia.
Przedstawiony też jest sposób odżywiania się szczura i oddychania, a także, na przykład, działanie mięśni.
Ponieważ ani celem forum, ani celem tego wątku nie jest nauka anatomii szczura na poziomie akademickim dlatego też nie będę sie rozwodzić na ten temat.
_________________
Wśród Aniołków: Henia, Fatka, Alif Matsura, Hela, Lola, Beba, Iskierka, Šamsi, Tomiś, Calypso, Tamarka, Morelka, Szpulka, Śliwka, Ahirka i Zdenka :(
 
 
     
Nisia 
ofiara losu


Dołączyła: 28 Mar 2006
Posty: 3881
Skąd: Warszawa
Wysłany: Wto Gru 12, 2006 15:08   co szczur widzi?
   Zwierzątka: ogony


W tym poście zajmę się wyłącznie opisem co i jak szczur widzi. Pozwolicie, że podaruję sobie zasady działania oka.
Wszystkie spostrzeżenia poparte są badaniami naukowymi.

Ale na początek porównanie: budowa oka szczura i człowieka (z ratbehavior.org ,napisane przez Anne Hanson):
Szczur: Człowiek:
retina = siatkówka
sclera = twardówkavitreous body = ciało szkliste
optic nerve = nerw wzrokowy
choroid = naczyniówka
ciliary body = ciało rzęskowe
anterior chamber = przednia komora gałki ocznej
cornea = rogówka
lens = soczewka
pupil = źrenica
iris = tęczówka

CO SZCZUR WIDZI?
Szczury z wybarwionymi oczami (z oczami black i dark ruby)

Szczury, w przeciwieństwie do ludzi, mają tylko dwa typy komórek czułych na światło: "zielone" (88%) i "niebieskie" (12%). Komórki "niebieskie" są również czułe na światło ultrafioletowe.

Postrzeganie kolorów
Szczury widzą w ultrafiolecie (przykłady jak wygladają kwiaty w świetle UV sa pokazane na stronie http://www.naturfotograf.com/UV_flowers_list.html ), a także są zdolne do rozrózniania światła ultrafioletowego i widzialnego oraz barwy zielonej i niebieskiej, barwa czerwona jest dla nich ciemnym kolorem. Nie są jednakże w stanie rozpoznawać tych kolorów na podstawie odcieni szarości.
Komórki czułe na światło stanowią u szczurów tylko 1% komórek czuciowych na siatkówce (u ludzi 5%). Pozostałe 99% to komórki rozrózniające tylko jasność od ciemności. Dlatego też w życiu szczura ważniejsze jest natężenie światła, a nie barwy.

Wyjatkiem jest światło ultrafioletowe.
Nie zostało to jeszcze zbadane, ale uważa się, że światło ultrafioletowe pełni ważne funkcje rozpoznawcze.
Przykłady:
- mocz świeci w ultrafiolecie. Dlatego szczury WIDZĄ swoje siuśki (również je czują). Niestety, siuśki widzą również drapieżnicy (np. sowy).
- różne fragmenty ciała gryzonia świecą w ultrafiolecie z róznym natężeniem. Przykładem moga być koszatniczki. Ich brzuch świeci słabiej niż reszta ciała. Dlatego, gdy zbliża się wróg, pokazuja brzuch dzięki czemu są słabiej widoczne.
- widzenie w ultrafiolecie o zmroku. W ultrafiolecie widzieć można tylko w ciągu dnia, przy czym największe natężenie jest rankiem i o zmierzchu. Szczury to zwierzęta nocne, ale swą aktywnośc zaczynają jeszcze przed zachodem słońca. Wówczas, o zmroku, widzenie w ultrafiolecie może być szczególnie przydatne.

Ostrość wzroku
Ostrośc wzroku szczura z ciemnymi oczami wynosi 1 cpd (cycles per degree), albinotycznego 0,5 cpd, a ludzkiego aż 30 cpd.
Zdolnosc ogniskowania jest równiez u szczurów słabsza. Obraz, jaki widzą jest rozmyty (taki, jak u ludzi z wadą wzroku, którzy nie założyli okularów).

Orientacja w przestrzeni
Pole widzenia. Usytuowanie oczu po bokach głowy tworzy bardzo duże pole widzenia, ale także problemy z widzeniem obuocznym. Takie usytuowanie oczu pozwala na obserwację świata z prawie każdego kierunku w jednym momencie. Natomiast upośledza szacowanie odległości w taki sposób, jak robimy to my.
Szacowanie odległości za pomocą ruchów głowy (tzw. motion parallax). Kiedy szczur porusza głową z jednej strony na drugą widziane przedmioty przesuwają się - bliższe przesuwają się szybciej od dalszych. Zjawisko to zwane jest relative motion parallax. Na podstawie różnic w szybkościprzesuwania przedmiotów szczur ocenia odległość między nimi. Podczas ruchów głową przesuwa się również obraz na siatkówce. Jego ruch i amplituda ruchów głowy słuzy do obliczenia odległości pomiędzy obserwatorem a przedmiotem (tzw. retinal motion parallax). Relative motion parallax jest wykorzystywana przez szczury przy skokach do szacunku odległości.
Orientacja w przestrzeni za pomocą punktów orientacyjnych. Szczury wykorzystuja punkty orientacyjne w przestrzeni i za ich pomocą sie poruszają. Gdyby włożyć szczura do labiryntu i kręcić nim ze szczurem w środku zgubi się jak nic, ale już możliwosć zarejestrowania przez szczura ruchów punktów orientacyjnych pozwala mu odnaleźć drogę (w praktyce, gdyby kręcić labiryntem, ale szczura trzymac w jednej pozycji). Wyszukiwanie punktów orientacyjnych pomaga szczurowi w poznawaniu nowych miejsc. Szczur potrafi rozpoznac wzrokiem punkty oddalone o 51 cm, zaś juz z 75 cm (prawie metr!) widzi, czy przejście jest zamknięte, czy nie.
Jednakże na bardzo krótkich dystansach szczury polegają głównie na wibrysach. Aby to zobrazować mozna wykonac następujące doświadczenie. Nad taflą szklaną jest inna tafla szklana, która w połowie jest nad ta poprzednią, a wpołowie nad próżnią. Człowiek instynktownie wejdzie tylko na te taflę nad inną taflą. Szczur bez lęku wejdzie na tafle nad próżnią, bo wibrysami wyczuł twardą powierzchnię. Szczur, którego wibrysy zostały skrócone, nie wyczuje twardości tafli, a będzie polegał tylko na wzroku. Dlatego pójdzie tak, jak człowiek.

Uszkodzenie wzroku
Uszkodzenie wzroku u szczurów o oczach wybrawionych następuje w wieku ok. 2 lat. Wiąże się to ze zmniejszeniem ilości komórek czuciowych na siatkówce. Dlatego szczury starsze widzą gorzej od młodszych (ale wciąż widzą - jak ludzie).

Szczury albinotyczne; przez albinotyczne w kontekście wzroku rozumiem wszystkie o oczach ruby i pink - jasnoczerwonych

Źrenice szczurów albinotycznych pozbawione są barwnika - ich kolor czerwony pochodzi od krwi zasilającej oko. Szczury te nie posiadają równiez barwnika w głębi oka - tego barwnika, który absorbuje światło. Dlatego światło w oku szczura ulega załamaniu; jego oczy są wypełnione światłem. Z czasem prowadzi to do uszkodzeń siatkówki. Równiez połączenia pomiędzy oczami a mózgiem u tych szczurów są inne. Dlatego te szczury widzą gorzej.

Ostrość wzroku. Jest dużo niższa aniżeli u szczurów o oczach wybarwionych. I pogarsza się szybko z wiekiem.

Niemożnosc widzenia w jasnym świetle. U szczurów o wybarwionych oczach źrenice kontrolują ilosć światła wpadajacego do oka. U albinosów nie. Całość światła wpada do ich oczu i oślepia je. Dlatego tez szczury w jasnym świetle prawdopodobnie nic nie widzą.

Niemożnośc widzenia przy niskim natężeniu światła. Albinosy posiadaja mniej komórek rejestrujacych jasność i ciemność. Dlatego mają kłopoty z widzeniem, gdy jest zbyt mało światła.
Ich oczy też dłużej adaptują się do ciemności (ok. 3 h), aniżeli oczy wybarwione (ok. 30 minut).

Problemy z określeniem, co widzą poszczególne oczy. U normalnych ssaków jest tak, że lewa strona każdego oka łączy się z prawą półkulą, a prawa strona - z lewą półkulą. U albinosów prawie całe lewe oko łaczy się z prawą półkulą, a parwie całe prawe - z lewą półkulą. Dlatego szczur miewa kłopoty z korelacją tego, co widzi lewe oko z tym, co widzi prawe.

Problemy z szacowaniem odległości. W teście z taflami szklanymi szczury albinotyczne, podobnie jak te z oczami wybarwionymi, poruszały się po tafli zawieszonej nad próżnią posługując się wibrysami. Gdy przycięto im wibrysy równiez, podonie jak wybarwione, szły pod tafli nad taflą niżej, ale często (20%-33%) nie wchodziły na żadną. Świadczy to o trudnosciach w szacowaniu odległości za pomocą wzroku. Szczur albinotyczny pozbawiony wibrysów jest w zasadzie "ślepy".
Przesuwanie głową w poziomie tych szczurów jest próbą, mimo wszystko, zmierzenia odległości. Dlatego przesuwają nią mocniej i wyraźniej niż szczury wybarwione.

Niszczenie siatkówki. Światło, niezaleznie od natężenia oslepia szczury albinotyczne i niszczy komórki na siatkówce. Powazne zniszczenia są rejestrowane po 24-godzinnej ekspozycji na światło, a po kilku tygodniach ekspozycji szczur jest ślepy.


PODSUMOWANIE
Szczury wybarwione widzą zieleń, kolor niebieski i ultrafiolet. Jednakże to co widzą jest zamazane, a gryzonie polegają na słuchu i węchu.
Albinosy mimo, ze nie widza kolorów, mają inne bardzo powazne problemy z widzeniem, a kilka tygodni z otwartymi oczami może bezpowrotnie pozbawic je wzroku. Okazuje się, że dodatkowo maja one uposledzony węch, ale słyszą normalnie.
Poniższe zdjęcia pokazują co widzi człowiek, szczur o oczach wybarwionych i albinos:

Człowiek: Szczur wybarwiony: Albinos:
_________________
Wśród Aniołków: Henia, Fatka, Alif Matsura, Hela, Lola, Beba, Iskierka, Šamsi, Tomiś, Calypso, Tamarka, Morelka, Szpulka, Śliwka, Ahirka i Zdenka :(
Ostatnio zmieniony przez Nisia Czw Lut 22, 2007 16:24, w całości zmieniany 2 razy  
 
 
     
Nisia 
ofiara losu


Dołączyła: 28 Mar 2006
Posty: 3881
Skąd: Warszawa
Wysłany: Wto Gru 12, 2006 17:34   Wibrysy
   Zwierzątka: ogony


Źródło www.ratbehavior.org ,by Anne Hanson.

Wibrysy to długie sztywne włosy wyrastające z mieszków otoczonych krwią (tzw. zatoczka krwi). Kiedy wibrysa zostanie dotknięta, mieszek sie ugina i powoduje przepływ krwi w kierunku błony zatoczki. Krew powoduje wzmocnienie bodźca od wibrysy, który następnie przekazywany jest do mózgu. Szczur kontroluje każdą wibrysę osobno.
Szczurze wibrysy rosną po obu stronach nosa w rządkach, długie wibrysy rosną również z brwi i policzków, a krótkie z okolicy pyszczka.
Szczury rodzą się już z wibrysami, pojawiają sie one w 12 dniu od zapłodnienia. 12 dni po narodzinach szczurek uczy się wibrysami poruszać.


Jak wygląda przekaz informacji od wibrysy do mózgu?
Sygnał od wibrys przekazywany jest do cześci mózgu zwanej korą baryłkową barrel cortex. Kora baryłkowa zajmuje znaczną częśc obszaru mózgu odpowiedzialnego za bodźce związane z dotykiem.
Każda wibrysa ma w korze baryłkowej przyporządkowane sobie miejsce (zwane baryłką ze względu na kształt). Rozkład przestrzenny tych baryłek odpowiada rozkładowi przestrzennemu wibrys.
Rozkład baryłek zmienia się z wiekiem. Również u dorosłych szczurków ulega pewnym modyfikacjom. Jesli szczur utraci jedną wibrysę to odpowiadająca jej baryłka ulega atrofii na korzyść sąsiedniej baryłki. Wielkość baryłki zalezy też od długości wibrysy.
U nowo narodzonego szczura strata wibrysy powoduje, że dana baryłka nie będzie rosnąć na korzysc sąsiednich.
Jeżeli natomiast szczur w ogóle nie ma wibrys to zmiany zachodzace w jego mózgu pozbawiaja go mozliwości adaptacji w późniejszym życiu. Taki szczur nie ma np. zdolności orientacji, czy rozpoznawania typu powierzchni.


Jak szczury posługują sie wibrysami?
Wibrysy to jeden z najważniejszych zmysłów szczurów (oczy są dużo mniej ważne). Szczury czuwajace poruszają wibrysami stale - wykonuja nimi ok. 7 ruchów na sekundę. Jeśli eksplorują teren ruchy są duże i szybkie (ok 7-12 na sekundę), a jesli siedzą spokojnie - małe i wolne (4-6 na sekundę). Szczury potrafia poruszać każdą wibrysą niezależnie. Mogą je nawet wysunać na ok. 5 cm do przodu:

Podczas poruszania się szczury przesuwają wibrysy wzdłuż powierzhni oraz wielokrotnie trącają te same przedmioty róznymi wibrysami. Dzięki temu uzyskują trójwymiarowy "obraz" otoczenia. Wibrysy są dużo bardziej czułe aniżeli ludzkie palce. Szczur może wyczuc nawet mikronowe grudki na powierzchni.
Wibrysy służą też jako rezonatory, tak jak struny. Niskie czestotliwości fal przenoszonych w powietrzu lub szorstkie powierzchni powodują, że wibruja długie wibrysy, a wysokie częstotliwości i gładkie powierzchnie powoduja wibracje krótkich wibrys. Dzięki temu szczury moga rozróżniać typy powoerzchni, a nawet "słyszeć" dźwięki.
Za pomocą wibrysów szczury mogą poruszać sie w terenie, orientowac się, utrzymywac równowagę. Mogą też rozróżniać jedzenie, znajdować inne szczury, sprawdzać, czy przejdą przez dany otwór, wyczuwac ruchy powietrza, a nawet pomagają w pływaniu, zwłaszcza w burzliwej wodzie - wibrysy informuja szczura, czy nos jest nad wodą, czy nie. Bez wibrys szczur utonie. Wibrysy służą równiez do oceny odległości na małych dystansach.
Wibrysy też są wykorzystywane w kontaktach między szczurami. Np. w walce starają się dotykać wibrys przeciwnika, aby wiedzieć, kiedy je zaatukuje w głowę. Dopóki szczury dotykają się wibrysami sliniejszy nie może zmusic słabszego do poddania się.
Szczur pozbawiony wibrys jest bardziej upośledzony, aniżeli ślepy.

Jak sobie radzą szczury z kręconymi wibrysami?
Niestety, to dość świeże zjawisko u szczurów i jeszcze nie jest zbytnio zbadane. Wydaje się jednakże, że mózgi szczura z wibrysami prostymi i szczura z wibrysami kręconymi sa podobne. Jednakże mózgi szczura z kręconymi wibrysami są odpowiednio dostosowane do przetwarzania informacji od kręconych wibrys. Tak więc taki szczurek sobie z powodzeniem w życiu poradzi.
Nie mniej mózg nie jest w stanie mu zrekompensowac braku informacji o tym, co się dzieje nad jego głową lub dalej aniżeli ok. 2,5 cm od boków jego nosa, gdzie nie sięgają kręcone wibrysy (wibrysa prosta ma ok. 5,5 cm). Dlatego też świat dotykowy takiego szczurka jest ograniczony.

Co się dzieje, gdy szczur straci wibrysę?
Jesli szczur straci wibrysę mózg dostosuje się do nowej konfiguracji w ciągu kilku godzin lub dni: właściwa jej baryłka skurczy się, a powiększą się sąsiednie. Jest to jednak czasowe. Po ok. 8-11 dniach z mieszka wyrośnie nowa wibrysa i skurczona jej baryłka znów powiększy się.
Jeśli wibrysy ulegną skróceniu mózg przystosuje się do nowej sytuacji po ok. tygodniu. Reorganizacja wielkości baryłek nastąpi po ok. 7-10 dniach. Skrócone wibrysy nadal będa służyć, choc nie tak dobrze, jak wibrysy właściwej długości. Dlatego szczur ze skróconymi wibrysami może być upośledzony, ale przejściowo. Wibrysy takie mogą wypaść, a na ich miejsce wyrosną nowe.

"Słyszenie" za pomocą wibrys
Jak już wcześniej wspomniałam, układ wibrys odpowiada układowi baryłek w mózgu. Wibrysy długie "wyłapują" niskie częstotliwości, zaś krótkie - wysokie. Krótkie wibrysy są przy pyszczku, zas im dalej, tym są dłuższe. Dlatego mozna powiedzieć, że krótkie wibrysy "słyszą" dźwięki o wyższych częstostliwościach, zaś długie - o niższych:

Układ wibrys po boku nosa, podzielonych na rzędy i kolumny przedstawiony jest na tym rysunku:

I tak np. wibrysa B2 odbiera dźwięk o częstotliwości 182 Hz co odpowiada nucie pomiędzy F a Fis poniżej dolnego C.

Wibrysy kręcone prawdopodobnie nie mają zdolności odbierania częstotliwości, tak więc takie szczury zapewne "nie słyszą" wibrysami.
_________________
Wśród Aniołków: Henia, Fatka, Alif Matsura, Hela, Lola, Beba, Iskierka, Šamsi, Tomiś, Calypso, Tamarka, Morelka, Szpulka, Śliwka, Ahirka i Zdenka :(
 
 
     
Nisia 
ofiara losu


Dołączyła: 28 Mar 2006
Posty: 3881
Skąd: Warszawa
Wysłany: Czw Lut 08, 2007 13:40   smaki
   Zwierzątka: ogony


Ponieważ nudzę się jak mops, postanowiłam kontynuować.

Napisane przez Anne Hanson, www.ratbehavior.org

Smakowanie jedzenia pozwala szczurowi na rozróżnienie potraw jadalnych od niejadalnych lub wręcz trujących.

Jak każdy wie, poszczególne związki chemiczne zawarte w pokarmach przechodza do śliny i są rozpoznawane przez kubki smakowe. Sygnał nerwowy od kubków smakowych przekazywany jest do mózgu. Mamy 5 rodzajów kubków smakowych: reagujące na smak słony (np. chlorek sodowy), kwaśny (protony H+ powstałe po zdysocjowaniu kwasów), słodki (cukry wszelakie), gorzki (np. jony wapniowe) i umami (np. aminokwasy).
Jest to wspólne dla wszystkich zwierząt.


U szczurów wyjątkowa jest korelacja smaków z ich zachowaniem.

Tworzenie preferencji smakowych. Nowo narodzone szczurki poznają dietę matki i jej preferencje smakowe poprzez smak mleka, które ssą. Jesli w wieku późniejszym trafią na pokarm o takim smaku, mają już "zakodowane", że jest on bezpieczny.

Awersje smakowe. Szczurki zapamiętują smaki potraw, od których chociaż raz się pochorowały. Dzięki temu szczurki mogą rozpoznawać jedzenie trujące.

Uzupełnianie niedoborów żywieniowych. Szczurki, które mają niedobór jakiegoś składnika odżywczego uczą się, który pokarm go zawiera i preferują wyłącznie ten, dopóki niedobory nie zostaną zaspokojone.

Smak u szczurków najedzonych. Kiedy szczurki są najedzone, ich mózg nie jest więcej zainteresowany rozpoznawaniem smaków. W praktyce mozna stwierdzić, że szczurek najedzony smaku nie rozpoznaje.
_________________
Wśród Aniołków: Henia, Fatka, Alif Matsura, Hela, Lola, Beba, Iskierka, Šamsi, Tomiś, Calypso, Tamarka, Morelka, Szpulka, Śliwka, Ahirka i Zdenka :(
 
 
     
Nisia 
ofiara losu


Dołączyła: 28 Mar 2006
Posty: 3881
Skąd: Warszawa
Wysłany: Czw Lut 08, 2007 15:34   węch szczura
   Zwierzątka: ogony


By Anne Hanson, www.ratbehavior.org

Jak każdy wie, w nosie znajdują się receptory węchowe umieszczone na rzęskach.
Szczur posiada od 500 do 1000 receptorów węchowych, które są kodowane przez 500 do 1000 genów. Stanowi to ok. 1% DNA szczurów. Receptory węchowe wiążą się z określonymi częściami opuszki węchowej w mózgu, które są zwane kłębuszkami. Każdy typ receptora wiąże się z określonym kłębuszkiem. Każdy rodzaj zapachu powoduje pobudzenie innego "zestawu" kłębuszków. "Zestaw" ten jest zapamiętywany i kojarzony w przyszłości z danym zapachem. W "zestawie" tym jest również "zakodowane" natężenie zapachu. Szczury m.in. rozpoznają też węchem aldehydy o różnej ilości węgli w łańcuchu.

Szczury mają jeszcze inny organ służący do indentyfikacji zapachu. Jest to narząd lemieszowo - nosowy (VNO, ang. vomeronasal organ. Narząd ten u ssaków jest umieszczony w kieszonce na zewnątrz jamy nosowej. U szczurów mieści się w "wejściu" do jamy nosowej, zaraz obok przegrody nosowej. Jego budowa sprawia, że powietrze nie może przez niego przepływać. Dlatego VNO jest przez szczury używany podczas węszenia i oblizywania się, kiedy molekuły pochodzące z zewnętrznego środowiska przyklejają się do śluzówki nosa, rozpuszczają w niej i przepływają do narządu lemieszowo-nosowego.
VNO służy przede wszystkim do rozpoznawania feromonów. Sygnały z VNO idą do dodatkowej opuszki węchowej, stamtąd do jądra migdałowatego, potem do obszaru przedwzrokowego i podwzgórza, które wpływa na zachowania związne z reprodukcją.
VNO jest bardzo ważne w interakcjach między szczurami, tj. w przyjaźni, zalotach, kopulacji, zachowaniach agresywnych, czy rodzicielskiej opiece.

Jakiego typu informacje odbierają szczury za pomocą węchu?

Informacje, które są rozponawane węchem, są przekazywane za pomocą związków chemicznych o różnych zapachach. Sa one umieszczone w moczu, w kale i w wydzielinach na powierzchni skóry. Są rozpoznawane przez wąchanie i oblizwanie innego osobnika lub mogą osiadać na powierzchniach i unosić się w powietrzu.

Najbardziej popularnym szczurzym sposobem jest znaczenie. Najbardziej znaczą dojrzałe płciowo, jajeczne samce, ale samiczki dojrzałe płciowo też moga znaczyć. Znaczenie świadczy o obecności szczura i jego gotowości seksualnej. W ten sposósb samiczki "informują", że mają chętkę, a samczyki przedstawiają swoje "oferty" pomiędzy którymi samiczki wybuierają.

Tą drogą szczury rozpoznają:
- płeć innych osobników
- gotowość seksualną szczurzyc (tzn. czy ma rujkę, czy jest w ciąży, czy karmi)
- dojrzałość płciową
- miejsce w hierarchii społecznej
- indywidulane zapachy każdego osobnika, pozwalające na jego rozpoznanie
- zdenerwowanie.

Tego typu sygnały chemiczne wpływają też na rozwój szczurów. Np. feromony zawarte w moczu przyspieszają lub opóźniają dojrzałość płciową samiczek, wpływają na rujkowanie oraz skłaniają samce to do kopulacji z samicami mającymi na to chęć. W szczególności feromony męskie przyspieszają dojrzewanie płciowe samiczek, zas feromony żeńskie je opóźniają i wstrzymują rujkowanie.


Wpływ zapachów na interakcje między szczurami

Zaloty Sygnały chemiczne mają zasadniczy wpływ na zachowania seksualne szczurów. Np. brak oddziaływań węchowych sprawia, że samce nie mogą kopulować. Same wrażenia wzrokowe i słuchowe nie wystarczają. Samce doświadczone "w te klocki" mogą odbierać informacje za pomocą receptorów węchowych w nosie i w VNO, ale niedoświadczone tylko za pomocą VNO (dlatego, jeśli mają one VNO uszkodzone to są poważnie upośledzone seksualnie). Podobnie feromony męskie, wykrywane przez samiczki za pomocą VNO, wpływają na ich płodność i rujkowanie. Feromony samiczek również wpływają na produkcję spermy u samców (zwłaszcza dominujących).

Agresja Zapach obcych dorosłych szczurów wpływa na agresję, będącą reakcją obronną samic karmiących (oznacza to, że samice pozbawione węchu, nie będą bronić swoich młodych). Z powodu zapachu samce wykazują pewien stopień agresji między sobą, zwłaszcza w sytuacji, gdy w pobliżu wyczują samiczkę w rujce. Zachowanie takie nie wystąpi, gdy będą one pozbawione zmysłu węchu.

Opieka nad dziećmi Po narodzinach matka rozsmarowuje trochę płynu owodniowego po sutkach, dzięki któremu (znany zapach) maluchy rozpoznają cyce. Po kilku dniach dzieci rozpoznają juz zapach własnej śliny, co pomaga w znajdowaniu cyca.

Zachowania macierzyńskie Matki pozbawione węchu nie wykazują zachowań związanych z opieką nad potomstwem, co prowadzi do śmierci wielu maluchów.

Rzopoznawanie jedzenia Maluchy rozpoznają jedzenie matki na podstawie zapachu mleka. W późniejszym wieku, na poglądy żywieniowe wpływa zapach jedzenia niedawno spożywanego, który zachował się na futerku, wibrysach i w oddechu innych szczurów.


Węch a albinosy
Albinosy mają upośledzony narząd węchu, co wpływa na ich rozpoznawanie jedzenia i współżycie z innymi szczurami.[/b]
_________________
Wśród Aniołków: Henia, Fatka, Alif Matsura, Hela, Lola, Beba, Iskierka, Šamsi, Tomiś, Calypso, Tamarka, Morelka, Szpulka, Śliwka, Ahirka i Zdenka :(
 
 
     
marhef 
Idiot.



Zaproszone osoby: 1
Dołączyła: 17 Lis 2006
Posty: 1411
Skąd: Wroclove
Wysłany: Czw Lut 15, 2007 18:12   

Nisia napisał/a:
Węch a albinosy
Albinosy mają upośledzony narząd węchu, co wpływa na ich rozpoznawanie jedzenia i współżycie z innymi szczurami.

Upośledzony - to znaczy?
I w jaki sposób wpływa? Samce nie mają chętki, samiczki nie rujkują a matka albinoska nie potrafi opiekować się młodymi czy jak?
Bo jakoś tak skąpo ta pani napisała, a ja bym się chciała więcej dowiedzieć...

Biedne te albinoski... upośledzony węch, wzrok... ciekawa jestem jak ze słuchem
 
 
     
Nisia 
ofiara losu


Dołączyła: 28 Mar 2006
Posty: 3881
Skąd: Warszawa
Wysłany: Pią Lut 16, 2007 11:19   
   Zwierzątka: ogony


marchewa, nie wiem dokładnie.
Upośledzony to znaczy, że nie rozpoznaje zapachów tak dobrze, jak szczur, który nie jest albinosem. Co nie znaczy, że nie rozpoznaje wcale.
Dotyczy to zarówno jedzenia, jak i tych sfer seksualnych i macierzyńskich.

Podobnie mają z oczami. Fakt, że mają "gorsze" te oczy, nie znaczy, że nie widzą w ogóle.

W związku z tym Twoja biała szczurcia może rujkować pod wpływem zapachu samca, rozpoznawać swoje dzieci. Ale to nie będzie pełnia mozliwości szczura.

A do słuchu dojadę. Pewnie w przyszłym tygodniu.
_________________
Wśród Aniołków: Henia, Fatka, Alif Matsura, Hela, Lola, Beba, Iskierka, Šamsi, Tomiś, Calypso, Tamarka, Morelka, Szpulka, Śliwka, Ahirka i Zdenka :(
 
 
     
Azi 



Zaproszone osoby: 1
Dołączyła: 19 Lis 2006
Posty: 3402
Skąd: Wrocław
Wysłany: Pią Lut 16, 2007 12:05   
   Zwierzątka: Impuls ZR, Impet ZR, Kakashi ZR, Snoopy, Wypłosz i czterolatek


ja czekam niecierpliwie na słuch i w ogóle ciąg dalszy. To bardzo ciekawe i pouczające, co Nisiu piszesz.
_________________
W :serducho: : Gandalf, Bilbo, Frodka, Asfa, Dzika, Yavanna, Fniszka RT, Nessa, Fea RT, Moria, Bajaderka HF, Dafne z TM, Baletka z TM, Finka JR, Sasanka RT, Itsu SR, Ruda, Nastka, Irytacja SR, Luthien Tinuviel AB, Hipokryzja HF, Inazuma SR, Athame HF, Kagura HF, Muffinka HF
 
 
     
Nisia 
ofiara losu


Dołączyła: 28 Mar 2006
Posty: 3881
Skąd: Warszawa
Wysłany: Pią Lut 16, 2007 12:11   
   Zwierzątka: ogony


Azi, ponieważ autorka strony czeka, na pełne tłumaczenie na polski :) to potem się przerzucę na troche psychologii i zachowań instynktownych.
_________________
Wśród Aniołków: Henia, Fatka, Alif Matsura, Hela, Lola, Beba, Iskierka, Šamsi, Tomiś, Calypso, Tamarka, Morelka, Szpulka, Śliwka, Ahirka i Zdenka :(
 
 
     
Izabela 
zwierzomaniaczka


Dołączyła: 18 Gru 2006
Posty: 610
Skąd: Lublin
Wysłany: Pon Lut 19, 2007 16:35   
   Zwierzątka: ogonki, smok


Bardzo ciekawe i pouczające są te artykuły, dziękujemy Ci Nisiu - odwalasz kawał dobrej roboty :*

A czy znalazłaś coś na temat morfologi krwi i związanymi z tym normami ? Czyli ile czego być powinno i co świadczy o stanie chorobowym. Itp.

(Ja niestety, jestem noga językowa, czego, niestety, bardzo żałuję :oops: )
_________________
u nas legwan Bazyli ; 2 ogonki z Merchowego Pola (Aayla i Ylesia) oraz Paja, Tea, Milka, Ashna, Dela, Nita, Navi, Ktosio, Misia, Gabi, (Celia i Chanel) of Anahata
TM:Gucia, Fela, Mela, Jaga, Vani, Buba (Erato of Zirrael), Blusia (Kiara Rat's Troop), Bonita, Kiva (Electra of Zirrael), Tola, Tanita of Zirrael, Kola, Estelka Merchowe Pole, Klarysa, Elwirka MP, Edgar MP, Rolfik Rattery Rattonia, Jadzia MP, Enya MP, Klemens, Jula MP, Geminia MP, Pela Baltic Rats, Gotika MP, Felisia MP, Karina, Irenka MP, Inka MP, Pola MP, Petra MP, Żytnie Ziarko of Smeagolie, Selonia MP, Zubejda of Smeagolie, Korina, Stefek [*][*] [*]
 
     
Nisia 
ofiara losu


Dołączyła: 28 Mar 2006
Posty: 3881
Skąd: Warszawa
Wysłany: Śro Lut 21, 2007 18:36   słuch
   Zwierzątka: ogony


No to obiecany słuch.

Na podstawie Anne Hanson, www.ratbehavior.org

Szczury wydają z siebie różne piski, trzaski i jęki o zakresie częstotliwości odpowiadającym ultradźwiękom.

Zakres częstotliwości słyszalnych przez szczura wynosi od 200 Hz do 80-90 kHz (człowieka: od 16 Hz do 20 kHz). Dolna granica zakresu utradźwięków wynosi 20 kHz.
W związku z tym powstaje pytanie: jakie wydajemy dźwięki, których nie słyszymy, a słyszy szczur? Należy do nich np. dźwięk pocieranych palców. Źródłem hałasu ultradźwiękowego może też być klatka. Należy tu zaznaczyć, że szczury łatwo adaptują się do nowych dźwięków i, o ile są one "bezpieczne", ignorują je (czyli nie są stale zestresowane z powodu hałasu generowanego przez klatkę).

Lokalizacja źródła dźwięku
U ssaków do lokalizacji źródła dźwięku służy m.in. fakt, że uszy są rozmieszczone po obu stronach głowy. Dźwięk słyszany z lewej strony jest głośniej odbierany przez lewe ucho, a ciszej przez prawe. Odbierane bodźce są porównywane przez mózg i, na podstawie różnicy w głośności, określane jest położenie źródła dźwięku. Do tego celu również wykorzystywana jest różnica w czasie, w którym dźwięk odbierany jest przez poszczególne uszy. Równiez budowa małżowiny usznej sprzyja określaniu, czy źródło dźwięku znajduje się przed uchem, za, u góry, czy u dołu.
Szczury, ze względu na małą odległość pomiędzy uszami, mają problemy z lokalizacją źródła dźwięku (czy jest ono z prawej lub lewej strony).

Czy szczurki albinotyczne i dumbo mają upośledzony słuch?
Szczurki albinotyczne, względem innych szczurków, nie mają upośledzonego słuchu.

W sprawie szczurków dumbo NIE MA ŻADNYCH DONIESIEŃ na temat wpływu mutacji na zmysł słuchu.
Spowodowane jest to brakiem, jak na razie, dumbolców w laboratoriach (gdyż jest to stosunkowo świeża mutacja). Wprawdzie w laboratoriach uzyskano, poprzez ingerencję farmakologiczną w płody, uszy połozone niżej, ale to NIE SĄ uszy dombo (takie, jakie znamy z hodowli).

Jakie dźwięki szczurki wydają
Szczurki wydaja dźwięki o częstotliwości 20 kHz wówczas, gdy są nieszczęśliwe lub zestresowane. Wydają je, gdy przegrają w bójce lub kłótni, zobaczą wroga, coś je boli lub oczekują bólu (zranienia), a także, gdy nieoswojony szczurek zostanie wzięty na ręce.
Dżwięki z zakresu 30-50 kHz wydawane są przez maluchy szukające matki. Prowokują one matkę do zachowań opiekuńczych (np. zaniesienie do gniazda). Nowo narodzone szczury wydaja takie dźwięki równiez, gdy matka na nie nastąpi. Jesli nie będą piszczały, to matka nastąpi na nie silniej (może ich nie zauważa?).
Szczury również wydają krótkie, wysokie dźwięki, gdy wciąga je zabawa oraz, gdy czują jedzenie.
Również dźwięki wydawane przez samce i samice skłaniają je do zachowań seksualnych.

Odstraszacze ultradźwiękowe gryzoni
Takie odstraszacze nie działają na szczury (i inne gryzonie). Powód - szczury szybko zauważają, że ten dźwięk nie ściąga niebezpieczeństwa, oswajają się z nim i po kilku dniach wracają.
Poza tym ultradźwięki mają mały zasięg. W odległości 450 cm ich natężenie już jest równe połowie początkowemu, a w odleglości 900 cm całkowicie zanika.
Poza tym wszelkie sprzęty znajdujące się w domu oraz ściany "ekranują" ultradźwięki (tzn. wyłapują je - ultradźwięki nie mogą przez nie przenikać). Za nimi są strefy ciszy, gdzie szczury mogą spokojnie sobie życ.
Ultradźwięki z odstraszaczy nie krzywdzą szczura. Aby powodowały pękanie komórek, muszą mieć odpowiednio duże natężenie. Natężenie to jest takie same dla gryzoni i dla ludzi. Żadne odstraszacze nie produkują dźwięków o takim natężeniu.

PRZYKLADY DZWIEKOW WYDAWANYCH PRZEZ SZCZURY
Przykładowe dźwieki podane są na stronie http://ratbehavior.org/no...calizations.htm , może je sobie tam posłuchać. Nagrane zostały za pomocą sprzętu do podsłuchiwania nietoperzy.
W lewej kolumnie podany jest opis dźwięków i sytuacje, w których zostały one zarejestrowane. Podaję tłumaczenie:

Pisk rosnący
Czas trwania: 0,1 s
Opis: wysoki dźwiek, który stopniowo jest podwyższany podczas trwania pisku (zazwyczaj zakres częstotliwości jest od 2,2 kHz do 4,3 kHz). Brzmi jak delikatne "błip".
Sytuacja: iskanie głowy i ciała.

Krótki pisk
Czas: ok. 0,2 s
Opis: dzwięk o wysokiej częstotliwości, delikatnie modulowany w górę i w dół.
Sytuacja: iskanie głowy, pogaduszki ze szczurzym kolegą, kłótnie.

Czirrup
Czas: ok. 0,2 s
Opis: wysoki dzwięk, składający się z dwóch części o różnej częstotliwości (podobne do słowa chirrup, przy czym jedna sylaba ma niższą częstotliwość od drugiej).
Sytuacja: iskanie głowy i ciała

Piskliwy czurr
Czas: ok. 0,2 s
Opis: brzmi jak pisk połączony z modulowanym delikatnym czurr. Czurr może wystąpić na początku, w środku lub na końcu pisku.
Sytuacja: iskanie głowy i ciała, kłótnie.

Długi pisk
Czas: 0,2 - 0,3 s
Opis: głośny, wysoki pisk, który pozostaje na stałej częstotliwości (wynosi ona zazwyczaj ok. 2,5 kHz)
Sytuacja: wydaje szczurek znajdujący się niżej w hierarchii podczas iskania brzuszka, można tez to usłyszeć podczas kłótni lub na znak protestu.

Przełamany długi pisk
Podobny do długiego pisku, ale słychać dwa różne dźwięki.

Wrzask
Czas: 0,2 s
Opis: Głośny wrzask zawierający dźwięki z szerokiego zakresu czestotliwości (od 0,2 do 20 kHz, ale może być i w ultradźwiekach). Słyszalny dla ludzi.
Sytuacja: podczas walki, gdy szczurka coś boli, albo jako głośny protest

Syczenie
Czas: ok. 0,5 s
Opis: Intensywne syczenie przy otwartym pyszczku
Sytuacja: podczas bardzo ostrej klótni, gdy szczury nie mogą oddalić sie od siebie.

Zgrzytanie zębami
Czas: nawet klika minut
Opis: delikatne, powtarzające się zgrzytanie zębami
Sytuacja: podczas relaksu, gdy szczurek jest samotny, a także, gdy jest delikatnie głaskany. rzadziej w sytuacjach stresowych i niepewności.

Chatter
Opis: głośne zgrzytanie zębami, czasem slychac chrupanie
Sytuacja: w sytuacjach bardzo stesujących

Sygnał niebezpieczeństwa
Opis: długi pisk o częstotliwości 20 kHz
Sytuacja: szczury ostrzegają przed niebezpieczeństwem
_________________
Wśród Aniołków: Henia, Fatka, Alif Matsura, Hela, Lola, Beba, Iskierka, Šamsi, Tomiś, Calypso, Tamarka, Morelka, Szpulka, Śliwka, Ahirka i Zdenka :(
Ostatnio zmieniony przez Nisia Pon Lut 26, 2007 17:44, w całości zmieniany 2 razy  
 
 
     
Nisia 
ofiara losu


Dołączyła: 28 Mar 2006
Posty: 3881
Skąd: Warszawa
Wysłany: Śro Lut 21, 2007 19:27   dane statystyczne nt szczurów
   Zwierzątka: ogony


Anne Hanson, ratbehavior.org.

Długość życia
W niewoli: 2-3,5 roku (szczur zdrowy)
Na wolności: < 1 roku (bo drapieżnicy)

Waga
Noworodek: 5-6 g
Odstawiony od cyca: 30-55 g
Dojrzały płciowo: 150-200 g
12-tygodniowy samiec: 200-400 g
12-tygodniowa samica: 150-270 g
Dorosły samiec: 300-800 g
Dorosła samica: 250-400 g

Rozwój szczura
Pojawienie się futra: 9 dzień
Wyrośnięcie siekaczy: 8-10 dzień
Otwarcie oczu: 12-14 dzień
Otwarcie kanałów uszu: 12-14 dzień
Pierwsze wyjście z gniazda: 14-16 dzień
Wyrośnięcie pierwszych zębów trzonowych: 19 dzień
Wyrośnięcie drugich zębów trzonowych: 21 dzień
Odstawienie od cyca: 20-21 dzień (po wyrośnięciu drugich zębów trzonowych)
Zabarwienie na pomarańczowo górnych siekaczy: 21 dzień
Zabarwienie na pomarańczowo dolnych siekaczy: 25 dzień
Zejście jajek: 15-50 dzień
Wyjście maluchów na powierzchnię ziemi: 22-30 dzień
Wyrośnięcie trzecich zębów trzonowych: 35 dzień
Dojrzałość płciowa samców: 39-47 dzień
Dojrzałosc płciowa samic: 34-38 dzień
Dojrzałość socjologiczna: 160-180 dzień (5-6 miesiąc)
Menopauza samic: 450-540 dzień (15-18 miesiąc)


Rzomnażanie
Cykl płciowy: 4-6 dni
Ciąża: 21-22 dni
Liczebność miotu: 6-14 maluchów (im samica młodsza tym ich więcej)

Fizjologia
Temperatura w odbycie: 38-39 st.C
Bicie serca: 320-480 uderzeń na minutę
Rozkurczowe ciśnienie krwi: 60-90 mmHg
Skurczowe ciśnienie krwi: 75-120 mmHg
Oddychanie: 85-100 oddechów na minutę
Objetosć powietrza wymienianego podczas oddychania 1,6 ml
Powierzchnia ciała (w cm2): 9,1 x masa do potęgi 0,66

Odżywianie
Dzienne spożycie jedzenia: 5 g/ 100 g masy ciała
Dzienne spożycie wody: 8-11 ml/ 100 g masy ciała

Mocz
Dzienne wydalanie: 5,5 ml/100 g masy ciała
Ilość substancji rozpuszczonych w moczu: 1660 mOsm/kg wody (http://www.liv.ac.uk/~petesmif/teaching/1bds_mb/notes/common/osmo.htm)
pH: 7,5-8,5
Ciężar względem wody: 1,04-1,07

Krew
Objętość krwi: 5,6-7,1 ml/100 g masy ciała
Objętość osocza: 3,08-3,67 ml/100 g masy ciała
Ilośc erytrocytów: 7-10 x 10^6 komórek na mikrolitr
Hemoglobina: 11-19 g/dl
Objętośc erytrocytów we kwri: 40,5-54 %
Czas krzepnięcia: 2-5 min
Czas protrombinowy: 8-4 s
Czas częściowy tromboplastyczny: 21,1 +/- 3,7 s
Fibrynogen: 190 (15-230) mg/dl.

Leukocyty
Calkowita ilość: 9 (6-18) x 10^3 /mikrolitr
W tym:
Neutrofile: 14-20 %
Limfocyty: 69-86 %
Monocyty: 1-6%
Eozynofile: 1-4 %
Bazofile: niewielka ilosć
Płytki krwi: 500-1000 x 10^3 /mikrolitr
_________________
Wśród Aniołków: Henia, Fatka, Alif Matsura, Hela, Lola, Beba, Iskierka, Šamsi, Tomiś, Calypso, Tamarka, Morelka, Szpulka, Śliwka, Ahirka i Zdenka :(
 
 
     
Juni
[Usunięty]

Wysłany: Czw Maj 10, 2007 21:58   

O. Nisiu, linki do zdjęć dolnej i górnej części caiła szczurka nie działają
 
     
Wyświetl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz załączać plików na tym forum
Możesz ściągać załączniki na tym forum
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  

Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group
Strona wygenerowana w 0.42 sekundy. Zapytań do SQL: 13